Hepimizin omuzlarında pek çok yük var: Günlük sorumluluklar, maddi sorunlar, siyasi belirsizlikler, başarı baskısı… Liste uzayıp gidiyor. Bu yoğun tempo, giderek daha fazla insanın stres altında hissetmesine ve fiziksel sonuçlarıyla karşı karşıya kalmasına yol açıyor. Ancak bazıları sadece stres değil, bunun daha yoğun bir hali olan aşırı stres (overstress) ile mücadele ediyor olabilir.
Kendinizi aşırı stresli hissediyor musunuz? Endişelenmeyin, yalnız değilsiniz ve yardım almak için birçok seçeneğiniz var. İşte aşırı stresin 10 yaygın belirtisi, tedavi yöntemleri ve bu durumun normal stresten farklarını anlamanıza yardımcı olacak bir rehber.
Stres ve aşırı stres arasındaki fark nedir?
Stres kelimesine oldukça aşinasınızdır, ancak “aşırı stres” terimi kulağınıza yabancı gelebilir. Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre stres, stresörlere karşı verilen fiziksel ve duygusal tepkilerdir. Bu durum, çarpıntı veya sinirlilik gibi fiziksel belirtilerle kendini gösterebilir. Stresi tamamen hayatımızdan çıkarmak mümkün değildir. Bu, insan olmanın doğal bir parçasıdır. Ancak stresin aşırıya kaçması sorun yaratır.
Aşırı stres, kronik stres olarak da bilinir. Bu durum, sürekli devam eden stresli bir durumun sonucunda ortaya çıkan fiziksel ve duygusal tepkilerle ilişkilidir.
Aşırı stresin sebepleri neler?
Stres ne zaman aşırı strese dönüşür? Uzman evlilik ve aile terapisti Kim Slipski, bu soruya birkaç yanıt veriyor: “Aşırı stres, özellikle zorlayıcı durumlarda ortaya çıkabilir,” diyor. Kronik hastalık, iş kaybı, eşle yaşanan çatışmalar, zihinsel sağlık sorunları ve ailevi zorluklar, bu duruma katkıda bulunan temel etkenlerden bazıları. “Belirsizlik ve öngörülemezlik, günlük stres faktörlerinin üzerine eklenerek bizi sınırların ötesine taşıyabilir,” diye ekliyor.
Bir diğer uzman terapist Lauren Pietra ise şunları söylüyor: “Aşırı stres, stresli olaylar ve durumlarla uzun süre başa çıkmaya çalıştığımızda ortaya çıkar.”
Aşırı stresin belirtileri
Aşırı stres yaşadığınızı anlamak her zaman kolay olmayabilir. İşte dikkate almanız gereken 10 yaygın belirti:
- Uyku Düzeninde Bozukluklar
Yüksek stres dönemlerinde uyku problemleri yaşamak yaygındır. Ancak aşırı stres, kronik uykusuzluğa dönüşebilir ve kaliteli uyku almanızı engelleyebilir. - Sürekli Kaygı veya Sinirlilik Hali
Stresin kaygıyı artırdığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Aşırı stres, kaygıyı şiddetlendirerek uykusuzluğa ve diğer yan etkilere yol açabilir. - Sık Görülen Baş Ağrıları
Aşırı stres, fiziksel rahatsızlıklarla sonuçlanabilir ve bunların başında baş ağrıları gelir. Eğer migreniniz varsa, stres bu durumu tetikleyebilir. - Sindirim Sorunları
Bağırsak sağlığının stresle doğrudan bağlantılı olduğunu biliyor muydunuz? Aşırı stres, irritabl bağırsak sendromu gibi sorunlara neden olabilir. - Artan Kalp Atış Hızı
Aşırı stres sırasında kalbiniz hızlı attığını hissedebilirsiniz. Ancak bu hisse rağmen kalp atış hızınız normal olabilir. Bu durum, zihninizin bedeninize oynadığı bir oyundur. - Cilt Sorunları
Stresli dönemlerde akne problemi yaşadıysanız, bunun gerçek bir bağlantısı olduğunu bilmelisiniz. Aşırı stres, cilt sorunlarını tetikleyebilir. - Zayıflayan Bağışıklık Sistemi
Yoğun stres, bağışıklık sisteminizi zayıflatarak sizi hastalıklara karşı daha hassas hale getirebilir. - Kronik Ağrılar
Stresin, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) gibi durumlarla birleşerek kronik ağrılara yol açabileceği bilinmektedir. - Azalan Cinsel İstek
Aşırı stres, hormonlarınızı etkileyerek cinsel isteğinizin azalmasına neden olabilir. - Sürekli Tükenmişlik Hissi
Fiziksel ve zihinsel olarak enerjinizi tamamen tüketmiş hissediyorsanız, aşırı stres altında olabilirsiniz.
Aşırı stresle başa çıkma yolları
Destek Çevrenizi Genişletin: Güvendiğiniz bir arkadaşınızla, eşinizle veya terapistinizle duygularınızı paylaşın. Destek gruplarına katılmak da etkili bir yöntem olabilir.
Bir Bakım Ekibi Oluşturun: Akupunktur uzmanları, masaj terapistleri, yoga eğitmenleri ve beden terapistleri gibi profesyonellerden destek alın. Ayrıca bir doktora danışarak hormon dengesizlikleri gibi olası sorunları değerlendirebilirsiniz.
Kendinize Küçük Mola Anları Yaratın: Güne birkaç dakikalık nefes egzersiziyle başlayabilir veya öğle aranızda kısa bir yürüyüş yapabilirsiniz. Bu küçük adımların büyük etkileri olabilir.
Unutmayın, aşırı stresle mücadelede yardım istemek bir zayıflık değil, bir gerekliliktir. Kendinize karşı nazik olun ve ihtiyaç duyduğunuz desteği alın.
Kaynak: Psk. Julia Childs Heyl – verywellmind.com