Hobiler için hiç bu kadar vaktimiz olmamıştı!… Şimdi tarımın keşfedildiği Anadolu’da binlerce yıldır uygulanan kadim bilgileri yeniden hatırlama, uygulama ve geliştirme zamanı… Siz de yazımızda bulacağınız pratik bilgilerle balkonunuzda ya da saksılarda küçük de olsa birtakım ihtiyaçlarınızı yetiştirerek işe başlayabilirsiniz.
SEMA SEZEN
DALINDAN MUTFAĞA EN KISA YOL: BALKON BAHÇECİLİĞİ….
Bir çileğin, domatesin gözümüzün önünde büyümesi günlerce (bazen aylarca) gözümüz gibi baktıktan sonra dalından koparıp yemenin keyfini yaşayanlar bilir. Yaşamayanlar için de biz yazdık. İnsana sadece görsel bir keyif sunmuyor; sabrı, tevekkülü, soframıza gelen bir besinin nasıl bir emekle yetiştiğini gösterip kıymet bilmeyi de öğretiyorlar. Araziniz, bahçeniz olmayabilir, balkon bahçeciliğinden başlamaya ne dersiniz?
PANDEMİNİN ÖĞRETTİĞİ BİR ŞEY VAR
Artık hepimiz bir domatesin ya da bir paket bulgurun bankalardaki bol sıfırlı hesaplardan daha önemli olacağı günlerin sadece distopik filmlerde olmayacağını, kendi hayatlarımızın da gerçekliği olabileceğini görmüş durumdayız. Evet hem şehirde yaşayıp hem de kendi kendine yeten bir hayat kurmak kolay değil. Ama bu yolda atabileceğimiz küçük de olsa önemli adımlar var. Örneğin son yıllarda Türkiye’de de yaygınlaşan balkon bahçeciliği gibi.
Şimdi tarımın keşfedildiği Anadolu’da binlerce yıldır uygulanan kadim bilgileri yeniden hatırlama, uygulama ve geliştirme zamanı. Siz de balkonunuzda ya da saksılarda küçük de olsa birtakım ihtiyaçlarınızı yetiştirerek işe başlayabilirsiniz. Bu yolda dikkat edilmesi gereken bazı pratik bilgiler hayatınızı kolaylaştırabilir.
Drenaj önemli:
Ufak çakıl taşları saksının dibine konarak suyun drenajı sağlanabilir. Böylelikle fazla su buradan sızarak bitkinin köküne zarar vermeyecektir. Aşırı su aynı şekilde mantar hastalıklarına da neden olabilir. Bitkiler sanıldığının aksine, az değil çok sudan zarar görürler.
TOPRAK, HAVA, SU, DOMATES:
Gerekli Malzemeler
-Temiz Toprak: Fidanlıklar, botanik bahçeleri ve süs bitkisi satılan yerlerde torf olarak satılıyor. Sipariş veremiyorsanız dert de etmeyin çünkü toprak üstünde yaşıyoruz, uygun bir yerden saksılarınızı doldurun.
-Geniş saksılar-tahta kasalar: Tahta kasalar en fazla 30-35 santim yüksekliğinde olmalı. Geniş plastik saksılar alınabileceği gibi yerine göre peynir ve yağ tenekeleri de iş görebilir. Saksılar aralıklı ve büyükten küçüğe doğru yerleştirilmeli.
-Toprak ve su için malzemeler: Perlit denilen ve ekolojik tarımda da kullanılan bu madde topraktaki suyu tutar ve su tasarrufu sağlar. Genelde torfla birlikte dörtte bir oranında kullanılır. Bitkiler köklerinde biriken fazla sudan hoşlanmazlar. Ufak çakıl taşları saksının dibine konarak suyun drenajı sağlanabilir. Böylelikle fazla su buradan sızarak bitkinin köküne zarar vermeyecektir. Aşırı su aynı şekilde mantar hastalıklarına da neden olabilir.
-Fide ve tohum: Kullanılacak fide ekolojik/organik olmalı.
SAKSI BAHÇECİLİĞİNİN PÜF NOKTALARI
– Saksı toprağı karışımınız hafif ve nem tutan özellikte olmalıdır. Hazır torf kullanarak içerisine kompost ve gübre ekleyebilirsiniz. Eğer saksının ağırlığı konusunda endişeleriniz varsa toprak karışımına bir miktar perlit ekleyin.
– Yeriniz darsa bitkilerinizi minyatür kekikler, küçük mercanköşk, cüce adaçayı ve maydanozun küçük formları, fesleğen, frenk soğanı ya da dereotu gibi küçük türlerden seçmelisiniz.
– Domates, salatalık, patlıcan, biber, soğan, sarımsak, ıspanak, bezelye, marul, fasulye, pırasa, havuç, turp, tere, maydanoz, semizotu, dereotu, nane, fesleğen, çilek… Birçok ürünü saksıda yetiştirmek mümkün. Eğer bu işi tohumdan başlayarak yapacaksanız önce tohumlarınızı çimlendirmeniz gerekiyor. Tohumların fidelere dönüşmesi için ortalama üç haftaya ihtiyacı var. Bu sürede toprağı sürekli nemli tutmanız önemli. Saksıya alınan fide köklerinin zarar görmeden nakledilmesi ve köklerinin tamamen toprakla kapatılarak fidenin saksıda dik durmasının sağlanması önemli.
Yeriniz darsa bitkilerinizi minyatür kekikler, küçük mercanköşk, cüce adaçayı ve maydanozun küçük formları, fesleğen, frenk soğanı ya da dereotu gibi küçük türlerden seçmelisiniz.
-Bir diğer önemli konu ise saksının konumu. Örneğin söz konusu olan domates ise günde sekiz saate yakın güneş gören bir yere konmasında fayda var.
-Kekik, mercanköşk, biberiye, adaçayı gibi bazı bitkiler güney yönünden gelen ışığı, fesleğen ve maydanoz gibi bitkilerse öğleden sonra güneşini sever. Nane, maydanoz, yaprak kerevizi, menekşe, dağ çileği, kuzukulağı, melisa balkonun yarı gölgelik kısmında iyi yetişebilecek bitkiler.
-Eğer evinizin dış cephesi kaplamaysa pencere önüne kuracağınız saksının duvara temas eden tarafı arasında hava sirkülasyonu için boşluk kalmasına dikkat edin. Çatının saçaklarının altı az su seven bitkiler için uygun ortam oluşturur.
– Saksılarınızda yetiştireceğiniz şifalı bitkilerin yanı sıra rengarenk görünmelerini istiyorsanız yıl boyu açacak olan renkli çiçekler de ekebilirsiniz. Örneğin, Latin çiçeği yenilebilir olmasının yanı sıra ayrıca böcekleri uzaklaştırma etkisi yaparak yanına ekildiği diğer bitkiler için koruma görevi sağlıyor.
Ayrıca ekolojik tohum ya da fideleri doğal ve organik tarım yapan çiftçilerden, tohum takas ağlarından ve halen kurulmaya devam eden organik pazarlardan temin edebilirsiniz. Bütün bunlara ulaşım sağlayamamanız halinde ise tohumları için GDO’suz ve ilaçsız belgesi verebilen firmalardan da temin edebilirsiniz.
Tohumu güvenilir adresten alın
‘Pembe Domates Ağı’
www.pembedomates.org
‘Zeytinburnu Tıbbi Bitkiler Bahçesi’
www.ztbb.org
‘Ovacık Köyü Kadın Tohum Derneği’
biovacik.com
‘Bodrum Tohum Derneği’
www.facebook.com/bodrumtohumdernegi
‘Ulusal Tohum Takas Merkezi’
www.facebook.com/groups/ulusaltohumtakasmerkezi
‘Muğla Büyükşehir Belediyesi Yerel Tohum Merkezi’
http://yereltohum.mugla.bel.tr
‘Seferihisar Belediyesi Can Yücel Tohum Merkezi’
www.facebook.com/CanYucelTohumMerkezi
‘Karaot Tohum Derneği’
www.karaotkoyu.wordpress.com/organik-tarim/karaot-tohum-dernegi
‘Buğday Derneği’ (www.bugday.org/blog) gibi kurum ya da oluşumlarla bağlantıya geçip temin edebilir ya da doğru çiftçi adreslerine yönlendirilebilirsiniz.
