Plastik Cerrahi’nin temelleri Antik Çağ’da atılmış, adını da anlamı şekillendirme olan yunanca ’Placticus’ kelimesinden almıştır. 1. Dünya Savaşı yıllarında yaralıları tedavi etmek, daha iyi bir görünüme kavuşturmak ve fonksiyonel kayıplarını telafi etmek amaçlı başlayan bu disiplin, zamanın ihtiyaçları doğrultusunda evrilerek günümüze ulaştı. Plastik Cerrahi’nin çağımızın en popüler tıp branşı olmasının nedeni zamanın değişimine ayak uydurması ve yeniliklere açık olmasıdır. Yeni yöntemler, ürünler ve teknolojilerle büyüyen plastik cerrahinin getirdiği yeniliklerin bazılarını Vega okurları için derledik.
BUSE KILIN ÇAPKINOĞLU
Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
BİYOLOJİK VE ALLOPLASTİK MATERYALLER
Geniş yanıklar vb. travmalar gibi derinin ve cilt altı dokunun yetersiz kaldığı bazı durumlarda, kadavradan elde edilen deri ürünleri, domuz ve sığır kalp zarından elde edilen deri materyalleri veya biyolojik olmayan ama deriyi taklit eden sentetik türevli deri materyalleri; kaybolan deriyi onarmak ve yeni doku yaması yapmak amaçlı kullanılmaktadır.
Yine deri defekt alanı geniş olan kişilerde doku örneği alınarak laboratuvar ortamında yeni deri oluşturulabilmektedir.
Kemik ve kıkırdak defektlerinde de alloplastik materyallerden yararlanılmaktadır; böylelikle kişi kendi kemik veya kıkırdak dokusundan yama alınması için ekstra bir cerrahi operasyon geçirmek zorunda kalmaz.
KÖK HÜCRE
Kök hücreler; vücudumuzda bulunan, büyüme sırasında ve normal yaşam döngümüzde birden fazla hücre tipine dönüşme potansiyeli olan hücrelerdir.
Tıbbın birçok alanında kök hücre tedavileri kullanılmaya başlanmıştır. Plastik cerrahide de geniş bir kullanım alanı mevcuttur. Yara izlerinin iyileştirilmesinde, yüz gençleştirmede, el gençleştirmede, meme onarımı ve bazı asimetri tedavilerinde kullanılmaktadır.
Kök hücreler, kişinin kendi yağ dokusundan ayrıştırıldığı için bu işlem sırasında liposuction yapılmakta, kişi istemediği yağ dokusundan da kurtulmaktadır. Bu işlem sırasında isteğe bağlı olarak, hacim vermek amaçlı yüze yağ enjeksiyonu da yapılabilir. Yağ dokusu elimizde hazır olacağı için bu dokuları almak için ekstra bir işlem uygulanması gerekmez.
PRP (Plateletten Zengin Plazma)
Kişinin kendi kanından hazırlanan PRP de Plastik cerrahide kendine geniş bir kullanım alanı bulmuştur. PRP; cildin parlaklığını ve kalitesini artırmak, akne skarlarını tedavi etmek, saç dökülmelerini azaltmak için bir mezoterapi ajanı olarak kullanılmaktadır. Mezoterapi, cildin gereken katmanına herhangi bir ürünün iğne yoluyla enjekte edilmesine verilen isimdir. Enjekte edilen ürün ihtiyaca göre değişiklik gösterir, bu ürün; vitamin, hyalüronik asit, somon DNA veya PRP olabilir. PRP’nin elde edilmesi için kişiden kan alınmakta ve yaklaşık 15 dakikalık işlemden geçirilmektedir. PRP Klinik şartlarında rahatlıkla uygulanabilir.
Isı hasarı, cildimizdeki kolajen dokuyu kısaltıp kalınlaştırır, bu cildi tutan bağların sıkılaşmasını, toparlanmasını sağlar.
LAZERLER
Lazer tedavisi uzun yıllardan beri kullanılmaktadır. Leke tedavisi, epilasyon, yara izlerinin (skar) tedavisi, dövme silme gibi işlemlerden sonra günümüzde vajina daraltma ve genital bölgede renk açma amaçlı da kullanılmaktadır. Vajina daraltmada % 50 oranında başarı sağlanmış, vajinoplasti ameliyatları bu işlem sayesinde azalmıştır.
SİMÜLASYON PROGRAMLARI
Estetik operasyon planlamasında hekimler ameliyat planını oluşturmak ve ameliyat sonrası nasıl bir görüntüyle karşılaşabileceğini hastayla paylaşabilmek için bazı programlar ve simulasyon cihazları kullanmaktadır. Bu sistemlerde, kişinin fotoğrafı sanal ortama aktarılarak gerçek zamanlı 3 boyutlu beden görüntüsü çıkartılır ve ameliyat sonrasını gösterir tahmini görüntüler elde edilir. Hem hasta sürprizle karşılaşmaz hem de planlama sırasında hekimiyle beraber ortak bir fikre varabilir.
3 boyutlu simülasyon programları sadece estetik cerrahide değil rekonstrüktif cerrahide de aktif olarak kullanılmaktadır. Mesela mandibular (alt çene) tümörlerinin tedavisinden sonra çoğunlukla mikrocerrahi ile 3 boyutlu serbest doku rekonstrüksiyonu (kemik-kas-cilt) gerekir. Simülasyon programları sayesinde, kemik dokudan ve ciltten kaçar cm uzunluk ve genişlikte doku alınacağı ve yeni şekil verilebilmesi için gerekli açılar ameliyat öncesinde hesaplanabilmektedir.
BİYOLOJİK VE ALLOPLASTİK MATERYALLER
Geniş yanıklar vb. travmalar gibi derinin ve cilt altı dokunun yetersiz kaldığı bazı durumlarda, kadavradan elde edilen deri ürünleri, domuz ve sığır kalp zarından elde edilen deri materyalleri veya biyolojik olmayan ama deriyi taklit eden sentetik türevli deri materyalleri; kaybolan deriyi onarmak ve yeni doku yaması yapmak amaçlı kullanılmaktadır.
Yine deri defekt alanı geniş olan kişilerde doku örneği alınarak laboratuvar ortamında yeni deri oluşturulabilmektedir.
Kemik ve kıkırdak defektlerinde de alloplastik materyallerden yararlanılmaktadır; böylelikle kişi kendi kemik veya kıkırdak dokusundan yama alınması için ekstra bir cerrahi operasyon geçirmek zorunda kalmaz.
VAKUM YARDIMLI CİHAZLAR
Vakumlu cihazlar, açık yaraların tedavisinde iyileşmeyi hızlandırmak amaçlı kullanılmakta idi. Meme onarımlarında da BRAVA isimli cihaz, boşaltılan meme dokusuna bağlanarak bir süre meme cildi genişletilmekte, sonrasında kendini yenileyen cilt dokusunun altı, kişinin kendinden alınan yağ dokusu ile doldurulmaktadır.
İPLE YÜZ GERME TEKNİKLERİ
50 yıl önce kullanılmaya başlanan tırtıklı ip teknolojisi günümüzde revize edilerek bazı yüz germe tekniklerinde kullanılmaktadır. Şeffafa yakın bu ipler, vücutta eriyebilir, sağlam yapıdadır ve üzerinde koniler bulunur. Bu koniler; yerleşimleri sayesinde sarkık dokularda asıcı etki yaratır. Cilt fazlalığı çok fazla olmayan, ameliyat istemeyen hastalarda kaş asma, yüz germe ve boyun germe amaçlı kullanılabilir. Etkisi yaklaşık 12-18 ay civarındadır. Etkileri yüz germe ameliyatları ile kıyaslanamaz ve geçici bir iyilik hali sağlarlar.
B-LITE MEME IMPLANTI
Dünyadaki en hafif yapılı silikon jel içeren meme protezidir. 25 yıllık bir AR-GE çalışması sonucu güvenilirliğini kanıtlamıştır. B-Lite, geleneksel silikon implantlara göre %30 oranında daha hafiftir. Meme onarımı ve meme büyütme operasyonu geçiren, özellikle büyük hacim isteyen kadınlarda ağırlıkların getireceği yan etkilerden (boyunda düzleşme, omurga eğriliği, erken dönemde memelerde sarkma) korunmak için oldukça etkili bir implant türüdür.
RADYOFREKANS ETKİSİ İLE YÜZ GENÇLEŞTİRME CİHAZLARI
Isı hasarı, cildimizdeki kolajen dokuyu kısaltıp kalınlaştırır bu cildi tutan bağların sıkılaşmasını, toparlanmasını sağlar. Isı etkisi, vücudun onarım mekanizmalarını da harekete geçirdiği için cilt yenilenmesine katkıda bulunur. Radyofrekans temelli cihazlar, bu mekanizmaların işte bu yenileme etkisinden yararlanmaktadır. Ameliyat tercih etmeyen, yüz sıkılaştırma, yüz germe işlemleri tercih eden hastalarda bu teknoloji sık kullanılmaktadır. Fakat bu cihazlar gözle göremediğimiz bir etki ile çalıştıklarından kontrolsüz hasarlara yol açabilirler. Cilt ve cilt altı doku ısı etkisiyle yağ dokusunu eritme riskleri de bulunmaktadır.
Pek Yakında…
4D Geliyor
3D simülasyon cihazlarının kullanımından bahsetmiştik, önümüzdeki yıl, 4 boyutlu sistemlere geçiş planlanmaktadır. Böylelikle bu cihazların kullanım alanı daha da yaygınlaşacak, mesela kişinin yüzüne yaptıracağı dolgunun bile iğne yerleri, ortalama hacmi önceden belirlenebilir olacaktır.
Dayanıklı Botoks
En sık yapılan estetik müdahale olan Botulinum toksin uygulamasında daha uzun süreli toksin yapısının piyasaya sürülmesi planlanmaktadır. 4-6 ay yerine daha uzun süre etkisini koruyacak dayanıklı botoksun kullanım alanları ve olası riskleri ise henüz belli değil.
